अंतरवाली सराटी येथे मराठा समाजाच्या आरक्षणासाठी निःस्वार्थ लढा देणारे मनोज जरांगे पाटील यांनी मोठी घोषणा केली आहे. जरांगे पाटील यांनी यंदाच्या विधानसभा निवडणुकीतून माघार घेत असल्याचे जाहीर केले आहे. हा निर्णय अनेकांनाच अनपेक्षित असून, त्यांच्याशी संबंधित राजकीय समीकरणांत अनेक उलथापालथ घडवून आणणार आहे.
निवडणुकीतून माघार घेण्यामागील कारणे
मनोज जरांगे पाटील यांनी अंतरवाली सराटी येथे पत्रकार परिषद घेतली आणि आपल्या माघारीमागील कारण स्पष्ट केले. ते म्हणाले, “रात्री साडेतीन वाजेपर्यंत आमची बैठक चालू होती. मित्रपक्षांसोबत मराठा समाजासह दलित आणि मुस्लिम समाजाच्या उमेदवारांना संधी देण्याचा विचार होता, पण एका जातीच्या आधारावर निवडणूक जिंकणे शक्य नसल्याचे आम्हाला जाणवले. आम्ही राजकारणात नवखे आहोत. त्यात एखादा उमेदवार निवडणुकीत पडला तर जातीचा अपमान होऊ शकतो, म्हणून आम्ही विधानसभा निवडणुकीतून माघार घेण्याचा निर्णय घेतला.”
जरांगे यांनी या निर्णयानंतर सर्व मराठा उमेदवारांना विनंती केली आहे की त्यांनीही आपले उमेदवारी अर्ज मागे घ्यावेत. “निवडणूक हा काही आपला खानदानी धंदा नाही, एका जातीच्या आधारावर निवडणूक लढवता येत नाही,” असे त्यांनी सांगितले. हा निर्णय त्यांच्या लढाऊ आणि धाडसी वृत्तीला शोभणारा असून, आंदोलनावर भर देण्याचा संकेत देत आहे.
निवडणुकीत सहभागी न होता ‘गनिमी कावा’
जरांगे यांनी माघार घेतली असली तरी, ते या निर्णयाला गनिमी कावा म्हणत आहेत. “मी माघार घेतली आहे असं म्हणू नका. निवडणुकीत उमेदवार देण्यापेक्षा आपले आंदोलन सुरू ठेवणे गरजेचे आहे. निवडणुकीतून माघार घेतली असली तरी, माझे आंदोलन मात्र सुरू राहील,” असे त्यांनी ठामपणे सांगितले. मराठा समाजाच्या आंदोलनाचा अजेंडा पुढे नेण्यासाठी त्यांना विविध समाजगटांचे समर्थन मिळवणे गरजेचे असल्याचे त्यांचे म्हणणे आहे.
मित्रपक्षांची साथ आणि गोंधळलेली स्थिती
जरांगे पाटील यांना निवडणुकीत साथ देण्याचे आश्वासन दिलेले काही मित्रपक्षांनी शेवटच्या क्षणी आपली यादी सादर केली नाही, त्यामुळे जरांगे यांनी नाईलाजाने माघार घेतली आहे. मराठा, मुस्लिम, दलित समाजाच्या मतांची एकजूट साधता येईल का, याचा विचार त्यांनी केला होता; मात्र, योग्य उमेदवारांची यादी एकत्रित करता न आल्याने त्यांनी आपला निर्णय बदलला. निवडणूक लढण्याऐवजी, त्यांना ‘पाडापाडी’च्या राजकारणाचे प्रारुप ठेवणे उचित वाटले.
एकच जातीच्या जोरावर निवडणूक जिंकणे अशक्य
जरांगे पाटील यांचे विचार स्पष्ट आहेत – एकाच जातीच्या आधारावर निवडणूक जिंकणे कठीण आहे. त्यांनी ठामपणे सांगितले की, “राजकारणात मतांची जोडणी करावी लागते, आणि हे आंदोलन वेगळ्या प्रकारचे आहे. निवडणुकीत उतरल्यास जात-पातीच्या समीकरणांचा विचार आवश्यक ठरतो. माझा राजकीय अनुभव जरी मर्यादित असला तरी, राजकारणाची प्रक्रिया समजून घेतल्यावर एका जातीवर निवडणूक जिंकणे अशक्य आहे.”
समाजासाठी लढण्याचा निर्धार
जरांगे पाटील यांचे मराठा समाजाच्या आरक्षणासाठीचे आंदोलन अव्याहत सुरूच राहणार आहे. “मी कोणालाही पाडा किंवा निवडून आणा असे सांगत नाही. आमचे आंदोलन सुरूच राहील, ते कधीच थांबणार नाही,” असे त्यांनी ठामपणे सांगितले. मराठा समाजाला हक्काचे आरक्षण मिळवून देण्यासाठी त्यांचा हा लढा निरंतर राहणार आहे.
मनोज जरांगे पाटील यांच्या या निर्णयामुळे विधानसभा निवडणुकीतील समीकरणे बदलली आहेत. त्यांच्या माघारीमुळे मराठा समाजातील मतांचे विभाजन कमी होण्याची शक्यता आहे. आगामी २० तारखेला होणाऱ्या विधानसभा निवडणुकीत जरांगे यांच्या निर्णयाचा परिणाम निश्चितच दिसेल.